Z okazji ubiegłotygodniowej rocznicy wejścia w życie przepisów ustawy, w dzisiejszym wpisie przypominamy czym jest DODO i jaka jest relacja DODO z RODO.
Czym jest DODO?
Najprościej rzecz ujmując DODO to zbiór przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, które obowiązują w Polsce od dnia 6 lutego 2019 r. Można więc powiedzieć, że DODO to takie RODO tylko, że dla Policji i innych instytucji realizujących w/w zadania. Co warte odnotowania, ustawa DODO to drugi (obok RODO) równorzędny akt prawny, określający zasady i warunki przetwarzania oraz ochrony danych osobowych.
Ale po kolei. Skąd w ogóle pomysł z DODO?
W związku z wyłączeniem, o którym mowa w art. 2 RODO, w myśl którego przepisy RODO nie mają zastosowania do przetwarzania danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom; unijny ustawodawca przyjął Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar (…). Na podstawie przytoczonej dyrektywy, nazywanej również dyrektywą DODO, Polska – podobnie jak inne kraje unijne musiała wdrożyć przepisy dotyczące przetwarzania danych osobowych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości.
Efektem tych prac jest właśnie ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych w związku z zapobieganiem i zwalczeniem przestępczości czyli tzw. Ustawa DODO.
Jednym z głównych założeń ustawy było utrzymanie równowagi pomiędzy prawem osób do prywatności, a koniecznością zachowania poufności w przetwarzaniu danych podczas postępowań prowadzonych m.in. przez: Policję, Straż Graniczną i inne służby w kraju.
Wydaje się, że cel powyższy udało się zrealizować dzięki ograniczeniu możliwości przetwarzania danych osobowych przez Administratora do minimum. Przetwarzanie danych osobowych na gruncie ustawy DODO możliwe jest tylko i wyłącznie, gdy jest to niezbędne dla realizacji uprawnienia lub spełnienia obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 13 ustawy DODO). Co więcej, dane osobowe szczególnych kategorii mogą być przetwarzane jedynie, gdy przepis prawa zezwala na takie działanie lub jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia lub interesów osoby, której dane dotyczą lub innej osoby, bądź też dane tego typu zostały upublicznione przez osobę, której one dotyczą (art. 14 ustawy DODO).
DODO, a RODO
Jak już wspomnieliśmy zarówno RODO, jak i ustawa DODO, stanowią o niezależnych od siebie podstawach prawnych przetwarzania danych, precyzując jednocześnie zasady i warunki ich przetwarzania. Nie oznacza to jednak, że oba akty nie noszą cech wspólnych. Przykładem są m.in analogiczne definicje wykorzystane w ramach RODO oraz ustawy DODO jak np. dane osobowe, naruszenia ochrony danych osobowych, przetwarzanie danych osobowych oraz jeden organ nadzorczy w zakresie stosowania przepisów tj. Prezes Urzędu Ochrony Danych.
Natomiast podstawową różnicą między RODO, a ustawą DODO jest to, że ustawa obowiązuje tylko niektóre podmioty, które przetwarzają dane. Mowa tu o podmiotach, do których obowiązków ustawowych należą: rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie czynów zabronionych, w tym zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także wykonywanie tymczasowego aresztowania, kar, kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności. (art. 1 pkt 1 Ustawy DODO) tj.: Policja, Straż Graniczna, Straż Miejska, Żandarmeria Wojskowa, Służba Więzienna, Inspekcja Drogowa, Straż Rybacka, przewoźnicy lotniczy oraz podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo imprez masowych. RODO obowiązuje natomiast powszechnie.
Istotnym jest, że podmioty odpowiedzialne za ściganie i zwalczanie przestępczości, przetwarzające dane w celach określonych w przywołanym art. 1 pkt 1 ustawy DODO, zobowiązane są również do stosowania przepisów RODO w zakresie np. przetwarzania danych pracowników. Oznacza to, że mogą pojawić się sytuacje, w których jeden podmiot zobowiązany będzie do spełnienia równolegle wymagań przewidzianych przepisami ustawy DODO oraz RODO, ale to już zupełnie inna historia..
